Solliciteren kan je leren

Als pas afgestudeerde nu de arbeidsmarkt betreden is geen cadeau. Tegelijkertijd zie ik veel jonge sollicitanten dezelfde fouten maken. Solliciteren is niet eenvoudig, maar misschien kunnen deze tips helpen.

‍

In ‘The Best One Yet’, een van mijn favoriete businesspodcasts, hoorde ik onlangs een ontnuchterende statistiek. 9,2 procent van de Amerikanen tussen 20 en 24 is werkloos. Amper twee jaar geleden was dat 5,5 procent. En zij die aan het werk zijn, verdienen minder. Wanneer ik cijfers voor België opzoek, merk ik eenzelfde trend: de algemene werkloosheid mag momenteel dan wel dalen, voor jongeren stijgt die net.

‍

Daar kan je honderd-en-een verklaringen voor bedenken, maar al wie op de arbeidsmarkt actief is, zal niet kunnen ontkennen dat de opmars van AI daar een belangrijke factor in is. Saai en repetitief werk dat doorgaans aan starters werd gegeven, wordt in sectoren met kantoorjobs steeds vaker uitbesteed aan ChatGPT en consoorten. Zo vertelde een bevriend advocaat me onlangs dat de voorbereiding die stagiairs vroeger deden nu met AI wordt gedaan. Ook in de creatieve sector worden heel wat taken - het opmaken van verschillende varianten van één campagnebeeld, om maar iets te noemen - tegenwoordig door AI gedaan.

‍

Die evolutie kan op korte termijn een winst opleveren, maar op lange termijn snijd je als bedrijf uiteraard in je eigen vel. Als er geen instroom meer is, zit je ooit zonder personeel. Al is iedereen tegen dan misschien door AI vervangen. Misschien. Maar daar hebben de twintigers die momenteel de arbeidsmarkt op komen al helemaal geen boodschap aan.

‍

Weet wat je nog niet weet

Het is in eerste instantie al belangrijk om in te zien dat je met je diploma alleen niet aan de bak zal geraken. Nog minder dan vroeger kunnen studenten uit de meest uiteenlopende richtingen rekenen op de kracht van het blaadje papier waarop staat dat ze braaf hun les vanbuiten kunnen leren. Zelfs diploma’s waarmee je vroeger quasi meteen een job vond als pakweg developer of digital designer (want het internet, dat is de toekomst!) zijn geen garantie meer. Bedrijven zijn op zoek naar mensen met een mening, vaardigheden, goesting. Toon aan dat je die hebt.

‍

Zorg dan ook echt dat je die ervaring hebt. Door werk en studies te combineren, bijvoorbeeld, of door een van je drie vakantiemaanden op te offeren voor een vrijwillige stage of een studentenjob die aansluit bij het werk dat je wil doen. Naast werkervaring is het ook belangrijk dat je weet welke vaardigheden en kennis je nodig zal hebben in een toekomst waarin AI een grotere rol speelt, en die verschillen per sector. 

‍

In de grafische sector waarin we met Hartstikke actief zijn, wordt de technologie bijvoorbeeld vaak gebruikt in scenario’s waar men vroeger stockfoto’s zou gebruiken. Als je een passend beeld voor een bedrijf moet bedenken, neem je drie stappen: je moet goed begrijpen wat een bedrijf doet, weten wat het uniek maakt en hoe je dat in de verf moet zetten, en er dan een bijbehorende prompt voor bedenken.

‍

Iedere stap vereist bepaalde vaardigheden en kennis. Leer doorvragen en originele vragen stellen in een kick-off meeting, door bijvoorbeeld deze gids van Ernst-Jan Pfauth voor journalisten te lezen. Volg het economisch nieuws om zeer goed te weten in welke markt het bedrijf voor wie je ontwerpt speelt, wie de concurrenten zijn, en hoe zij zich positioneren. En tot slot: verdiep je in de kunstgeschiedenis. Ga naar musea, lees boeken, bekijk documentaires. Want hoe groter je referentiekader en kennis, hoe beter de prompts die je kan bedenken. Zo kan je aan een generatieve AI-tool doelgericht vragen dat je beeld eruit moet zien alsof het een foto is die gemaakt werd op een Kodak Portra 400-rolletje en die genomen is op een manier waarop tieners in pakweg Japan foto’s maken. Hoe meer je weet, hoe beter het resultaat.

‍

Je CV en motivatiebrief

Het zijn vaardigheden die je niet in je opleiding leert, of vaak maar oppervlakkig. Weet ook wat je nog niet kunt, en hoe je eraan kan werken. Dat doe je niet door op je CV jezelf ‘vier sterren op Adobe Photoshop’ te geven, want dat zegt helemaal niets. Wie of wat neem je als maatstaf? Je klasgenoten? De hele sector? Heeft de beste Photoshopper ter wereld dan vijf sterren, en wie bepaalt die score?

‍

Toch staan op zowat elk CV dat ik binnenkrijg die sterren te blinken, terwijl het voldoende is om een aantal vaardigheden op te lijsten en vooral werk te maken van een duidelijke motivatiebrief, een helder CV en indien relevant ook een portfolio. Zeker bij multinationals is de kans trouwens groot dat AI je teksten zal analyseren, dus is het belangrijk dat je de vacature goed analyseert en nagaat waar men specifiek naar op zoek is.

‍

Wanneer je solliciteert voor een rol als Team Lead zou je van jezelf kunnen zeggen dat je ‘een teamplayer bent die out of the box denkt en initiatief neemt’, maar dat zegt niet zo veel. Haal dan liever concrete voorbeelden aan uit je professionele of privéleven die dat bewijzen. Misschien was je groepsleider in de jeugdbeweging, moest je als oudste kind meedraaien in de zaak van je ouders of zette je ooit succesvol een petitie op om je schooldirectie te overhalen om het uniform af te schaffen.

‍

Weet ook goed waar je solliciteert, want dat heeft impact op de inhoud en vorm van je brief. Verwijs naar concrete zaken die je in de vacature of op de website van het bedrijf hebt gezien, zodat duidelijk is dat je je huiswerk hebt gemaakt. Wanneer je bij een groot bedrijf solliciteert is formele taal uiteraard nodig, maar in bepaalde bedrijven in bepaalde sectoren werkt te stijf taalgebruik net averechts. Bestudeer de tone of voice van je droomwerkgever dus even op sociale media, zodat je beter kan inschatten wat wel of niet oké is.

‍

En ga dus niet, zoals ik steeds vaker zie, beide taken aan ChatGPT uitbesteden. Volgens Forbes knapt 80 procent van de recruiters daar op af, en terecht. Zo hebben we bij Hartstikke amper een website die naam waardig, maar lees ik wel geregeld zinnen als: ‘Wat mij aanspreekt in Hartstikke? De jonge en dynamische sfeer die jullie website uitstraalt en de omgang in jullie bedrijf weerspiegelt. Die geeft meteen het gevoel dat hier creativiteit en teamwork centraal staan. Jullie werk bewijst dat jullie moeiteloos schakelen tussen verschillende stijlen en doelgroepen: van serieuze commercials tot luchtigere projecten.’

‍

Weet bij wie je moet zijn

Maak ook werk van een netwerk: ga praten met mensen die in de sector werken (ze bijten heus niet!), ga naar evenementen, trek je stoute schoenen aan en be out there. Je staat niet 1, maar 10 streepjes voor als je weet bij wie je in het bedrijf terechtkan met vragen over je sollicitatie. Die persoon kan je zeer goed zeggen waar ze precies naar op zoek zijn, wie er vroeger die rol had en waarop het al dan niet is foutgelopen.

‍

Wanneer je niemand in het bedrijf kent, maar je er via-via wel mensen kent, kan het zeker geen kwaad om aan die tussenpersoon te vragen of je een introductie kan krijgen. Zo wilde het lief van een Braziliaanse vriendin van me onlangs solliciteren bij een Gentse scaleup die klant bij ons is. Ik had hem kunnen verwijzen naar de algemene vacaturepagina, maar stuurde een bericht naar de HR-manager met de mededeling dat hij een paar vragen over de vacature in kwestie had. In de call die daarop volgde kon hij zeer gericht meer te weten komen over het bedrijf, en zij over hem. Identificeer de beslissingsnemer dus, en ga indien nodig op zoek naar een interne ambassadeur. Het voelt misschien een beetje zoals Harry Potter die de Gouden Snaai probeert te grijpen, maar je kan er wel de job van je leven aan overhouden.

‍

En houd er rekening mee dat je along the way ontgoocheld zal worden, want er zijn heel wat externe factoren waar jij geen vat op hebt. Zeker bij open sollicitaties in kleine bedrijven is de kans groot dat er geen ruimte is om iemand extra aan te nemen, maar probeer een afwijzing alsnog om te buigen in iets positiefs. Zo heb ik de afgelopen twaalf maanden een drietal keer een call of koffie gehad met talentvolle sollicitanten waar we helaas geen plek voor hadden, zodat we samen een lijstje konden opstellen van andere relevante bedrijven. Het waren stuk voor stuk mensen die opvielen met hun motivatiebrief en portfolio, of die door een kennis waren aanbevolen. Tijd om werk van je werk te maken!